Przemysł motoryzacyjny oczekuje na pomoc.

Zespół ds. polityki gospodarczej i rynku pracy RDS zajął się m.in. projektem stanowiska w sprawie uruchomienia przez rząd programu pomocy dla przemysłu motoryzacyjnego. Dokonano w nim poprawek zgodnych z uwagami OPZZ. Dyskutowano także o projekcie ustawy dotyczącym gospodarki opakowaniami i odpadami oraz o zmianie ustawy o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Zygmunt Mierzejewski, przewodniczący Komisji Gospodarki i Systemu Ekonomicznego OPZZ

19 października 2021 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. polityki gospodarczej i rynku pracy Rady Dialogu Społecznego. Spotkanie prowadził Leszek Miętek z OPZZ. Uczestniczyli członkowie: Dariusz Potyrała i Mirosław Grzybek oraz eksperci Norbert Kusiak i Zygmunt Mierzejewski.

W pierwszym punkcie porządku obrad Ministerstwo Klimatu i Środowiska miało przedstawić stanowisko do uchwały nr 100 strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego z dnia 21 września 2021 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy
o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Jednak pomimo ustaleń i zobowiązania strony rządowej, wiceminister Jacek Ozdoba usiłował zmarginalizować rolę Zespołu w procesie uzgodnieniowym oraz wyparł się wcześniejszych ustaleń. Tylko stanowcza postawa przewodniczącego Zespołu, poparta przez pozostałych członków, doprowadziła po blisko dwugodzinnej dyskusji do zobowiązania się ministerstwa do udzielenia pisemnej odpowiedzi na uchwałę nr 100 i zorganizowania spotkania konsultacyjnego przed zakończeniem prac legislacyjnym na etapie rządowym.

W kolejnym punkcie omówiono projekt stanowiska strony pracowników i strony pracodawców Zespołu ds. polityki gospodarczej i rynku pracy RDS w sprawie uruchomienia przez Rząd RP Programu pomocy i ochrony miejsc pracy i wynagrodzeń dla przedsiębiorców
i pracowników przemysłu motoryzacyjnego w Polsce, na zasadach wprowadzonych ustawą antycovidową z 31 marca 2020 r. z późniejszymi zmianami. Dokonano poprawek zgodnych z uwagami OPZZ i przyjęto stanowisko (załącznik nr 1).

Na zakończenie prac odbyła się dyskusja i przyjęto stanowisko strony pracowników i strony pracodawców Zespołu ds. polityki gospodarczej
i rynku pracy w sprawie wniosku o zmianę ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (załącznik nr 2).

Oba stanowiska zostały przekazane Prezydium RDS z wnioskiem o pilne procedowanie w przedmiotowych sprawach podczas posiedzenia Rady Dialogu Społecznego, które odbędzie się 20 października 2021 r. 

Stanowisko

strony pracowników i strony pracodawców

 Zespołu ds. polityki gospodarczej i rynku pracy Rady Dialogu Społecznego

z dnia 19 października 2021 r.

w sprawie uruchomienia przez Rząd RP Programu pomocy i ochrony miejsc pracy i wynagrodzeń dla przedsiębiorców i pracowników  przemysłu motoryzacyjnego w Polsce, na zasadach wprowadzonych ustawą antycovidową z 31 marca 2020 roku z późniejszymi zmianami

W związku z bardzo trudną sytuacją przemysłu motoryzacyjnego partnerzy społeczni wnioskują do Rządu RP o pilne wypracowanie i uruchomienie Programu pomocy i ochrony miejsc pracy i wynagrodzeń dla przedsiębiorców i pracowników przemysłu motoryzacyjnego w Polsce. 

Trudna sytuacja przemysłu spowodowana pandemią w 2020 roku, uległa w bieżącym, 2021 roku dalszemu pogorszeniu w ścisłym związku ze skutkami pandemii, przede wszystkim z powodu braku części i zakłóceń w łańcuchach dostaw, które w ostatnich miesiącach oznaczały przestoje, a w perspektywie kolejnych miesięcy brak możliwości wznowienia produkcji, co może oznaczać, bez wsparcia programem ochrony miejsc pracy, zagrożenie redukcją zatrudnienia. Problemy przestojów w przemyśle motoryzacyjnym dotyczą nie tylko Polski, ale całego świata. Jednak w wielu krajach regionu, gdzie w zakładach przemysłu motoryzacyjnego wprowadzono przestoje lub ograniczenie produkcji, wprowadzono ponownie Programy pomocowe ze środków publicznych. Zapewniają onedopłaty do wynagrodzeń, co pozwala na ochronę potencjału przemysłu motoryzacyjnego i dochodów pracowników. Takie rozwiązania wprowadzane są w Niemczech, Hiszpanii, Czechach i na Słowacji.

Warto podkreślić, że przemysł motoryzacyjny to prawdziwe koło zamachowe polskiej gospodarki. Polski przemysł motoryzacyjny to 145 mld zł wartości produkcji wyrobów motoryzacyjnych w 2018 roku, co oznacza, że motoryzacja jest drugim największym sektorem w polskim przetwórstwie przesyłowym z udziałem ok. 13%. Sektor zatrudnia ok. 225 tys. pracowników z przeciętną pensją 5,6 tys. zł (8% więcej niż średnio w gospodarce). Wartość eksportu sektora w 2018 roku wyniosła 32,3 mld EUR, co stawia Polskę na czwartym miejscu w Unii Europejskiej i dziewiątym miejscu na świecie. Przemysł motoryzacyjny charakteryzuje silna proeksportowość, nawet do 85% produkcji w Polsce wyjeżdża na rynki zagraniczne, w segmencie producentów pojazdów, ten udział wynosi ponad 90%. Branża rosła w tempie rocznym 6,5% w latach 2005-2018 z tempem wzrostu segmentu części wynoszącym 9,4%. Polska jest zagłębiem producentów części z udziałem 59% w przemyśle motoryzacyjnym. Kłopoty tej branży i zatrudnionych pracowników wpłyną bardzo niekorzystanie na stan całej gospodarki. Dlatego tak ważne jest natychmiastowe podjęcie działań, które ochronią ten potencjał.

Wybuch pandemii koronawirusa, a obecnie problemy w łańcuchach dostaw dotykają całej motoryzacji. Większość producentów pojazdów i producentów części motoryzacyjnych musiała na kilka tygodni lub nawet miesięcy całkowicie zamknąć swoje fabryki, a obecnie stosować przestoje lub ograniczenia produkcji. Spadki zanotował też sektor handlu i usług motoryzacyjnych. Straty w łańcuchu wartości przemysłu motoryzacyjnego są nie do odrobienia w roku 2021. Według ocen ekspertów branżowych straty w 2020 roku w porównaniu do roku 2019 wyniosły około 30%, a perspektywy bieżącego roku na skutek problemów z łańcuchem dostaw są jeszcze poważniejsze. Część ekspertów oczekuje powrotu do stanu z roku 2019 dopiero w roku 2022 roku.

Dlatego partnerzy społeczni wnioskują o uruchomienie programu dla przemysłu motoryzacyjnego jeszcze IV kwartale 2021 roku. Warto podkreślić, że uchwałę nr 90 w sprawie wsparcia dla przemysłu motoryzacyjnego, Rada Dialogu Społecznego, podjęła na posiedzeniu 30 września 2020 roku, a od tego czasu sytuacja uległa dramatycznemu pogorszeniu. Program powinien opierać się na rozwiązaniach zawartych w ustawie antycovidowej z marca i grudnia 2020 roku.  

Partnerzy społeczni wnioskują o wykorzystanie we wprowadzanych programach wypracowanego i stosowanego rozwiązania, z ewentualnymi korektami:

Art. 15 g: wsparcie dla przedsiębiorców na ochronę miejsc pracy ze środków FGŚP – zakończony nabór (termin upłynął 10 czerwca 2021) – wprowadzony ustawą z dnia 31.03.2020.

Przedsiębiorcy uprawnieni do uzyskania pomocy

Każdy przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292, z późn. zm.):

1. U którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, przez co rozumie się spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:
2. nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczeń, w porównaniu do łącznych obrotów analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, tj. w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego;
3. nie mniej niż o 25%, obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowych, przypadającego po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczeń, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, tj. w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

2. Który na dzień 31 sierpnia 2021 roku prowadził działalność gospodarczą oznaczoną według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) 2007 w szczególności jednym z kodów PKD,: 29 – produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli; 45.11.Z -Sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek; 45.19.Z -Sprzedaż hurtowa i detaliczna pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli; 45.20.Z – Konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli; 45.31.Z –   Sprzedaż hurtowa części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli; 45.32.Z  – Sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem  motocykli; 45.40.Z – Sprzedaż hurtowa i detaliczna motocykli, ich naprawa i konserwacja oraz sprzedaż hurtowa i detaliczna części i akcesoriów do nich, i którego łączny przychód z tej działalności w rozumieniu przepisów podatkowych uzyskany w okresie trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku wyniósł co najmniej 50% w stosunku do łącznych przychodów przedsiębiorcy uzyskanych w tym okresie;
3. Który nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r., z wyjątkiem przypadku, gdy przedsiębiorca zawarł umowę z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych lub otrzymał decyzję urzędu skarbowego w sprawie spłaty zadłużenia i terminowo opłaca raty lub korzysta z odroczenia terminu płatności.
4. Wobec którego nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości, o których mowa w art. 11 lub art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 498, z późn. zm.).
5. Który zawarł porozumienie w zakresie obniżenia wymiaru czasu pracy pracowników lub objęcia pracowników przestojem ekonomicznym.

Zakres pomocy na ochronę miejsc pracy

Przyjęte rozwiązania mają chronić miejsca pracy w okresie wprowadzonego przez przedsiębiorcę przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy, a także po tym okresie.

1. Przestój ekonomiczny to okres niewykonywania pracy przez pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy.
2. Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.
3. W przypadku przestoju ekonomicznego maksymalna kwota dofinansowania (z FGŚP) na pracownika wyniesie 1.651,02 zł (brutto) plus składki na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy w przeliczeniu na pełny etat (przy założeniu składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,67%). Dofinansowanie przysługuje z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.
4. Obniżony wymiar czasu pracy przez przedsiębiorcę, to wymiar czasu pracy pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika. Przedsiębiorca może obniżyć wymiar czasu pracy o 20% nie więcej niż do 0,5 etatu.
5. Wynagrodzenie z tytułu obniżonego wymiaru czasu pracy nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Przepis wprowadza gwarancję minimalnego wynagrodzenia za pracę po obniżeniu wymiaru czasu pracy do 20% z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy pracownika przed jego obniżeniem.
6. W przypadku obniżonego wymiaru czasu pracy maksymalna kwota dofinansowania (z FGŚP) na pracownika wyniesie 2.272,62 zł (brutto) plus składki na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy od przyznanego świadczenia w wysokości 407,48 zł, tj. łącznie 2680,1 zł (przy założeniu składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,67%). Dofinansowanie przysługuje z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.
7. Przedsiębiorcy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy przysługują środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy (powyżej przy wyliczeniach kwot maksymalnych wskazano już wysokość dofinansowań z uwzględnieniem składek od przyznanych świadczeń) od przyznanych świadczeń.
8. Wymienione wyżej świadczenia przysługują przedsiębiorcy przez łączny okres 3 miesięcy. We wniosku o przyznanie z FGŚP środków na wypłatę świadczeń należy określić okres od kiedy – do kiedy przedsiębiorca wnioskuje o świadczenia. Termin ten nie może przypadać wcześniej niż od dnia wejścia w życie ustawy COVID-19, a także od dnia wprowadzenia przestoju ekonomicznego lub obniżonego czasu pracy na podstawie zawartego porozumienia.

Wyłączenia pracowników

Przedsiębiorca:

• nie może otrzymać pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłaty na rzecz ochrony miejsc pracy (wynagrodzenia, składki),
• nie może otrzymać dofinansowania do wynagrodzenia pracowników, którzy w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.

Procedura postępowania w sprawie przyznania świadczeń

1. Świadczenia przyznawane są na podstawie wniosku złożonego przez przedsiębiorcę do dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy właściwego ze względu na siedzibę przedsiębiorcy.
2. Wniosek o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy:
3. do wypełnienia w przez przedsiębiorcę w postaci elektronicznej jest udostępniany w ramach portalu Praca.gov.pl.
4. dopuszcza się złożenie wniosku w formie papierowej, jednakże
   w związku z COVID-19 rozpatrzenie wniosku w formie papierowej może trwać dłużej, co w konsekwencji opóźni przekazanie środków finansowych. Należy mieć na uwadze, iż w związku z COVID-19 może wystąpić czasowe zamknięcie WUP dla obsługi interesantów, co skutkować może koniecznością złożenia wniosku w innym terminie. Z uwagi na powyższe zaleca się złożenie wniosku w formie elektronicznej.
5. Do wniosku należy załączyć:
6. kopię porozumienia z m.in. zakładową organizacją związkową lub przedstawicielami pracowników określającego warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy (plik w formacje np. jpg lub pdf),
7. wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń wypłacanych z FGŚP (wg. określonego wzoru) dostępnego elektronicznie (plik w formacie xls lub xlsx). Przedsiębiorca zobowiązany jest do wprowadzenia do wykazu pracowników, w odniesieniu do których ubiegał się będzie o dofinansowanie,
8. kopię pełnomocnictwa w przypadku osoby upoważnionej do reprezentacji (plik w formacie np. jpg lub pdf).
9. Wraz z wnioskiem należy przekazać umowę o wypłatę świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19, wg określonego wzoru (plik w formacie pdf). Umowa ma charakter nieedytowalny i wymaga wyłącznie dołączenia do wniosku przez przedsiębiorcę
    
10. We wniosku o przyznanie świadczeń przedsiębiorca składa oświadczenia o tym, że:
11. jest przedsiębiorcą,
12. wystąpił u niego spadek obrotów,
13. nie zachodzą wobec niego przesłanki do ogłoszenia upadłości,
14. nie zalega ze zobowiązaniami publiczno-prawnymi,
15. wykaz pracowników nie obejmuje pracowników, którzy uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS,
16. nie ubiega się o pomoc w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów (wynagrodzenie, składki),
17. zamierza/nie zamierza skorzystać ze zwolnień w opłacaniu składek na ZUS, o których mowa w ustawie COVID-19).
18. Oświadczenia przedsiębiorca składa pod rygorem odpowiedzialności karnej.
19. Umowę wraz z wypełnionym wnioskiem i dołączonymi do niego załącznikami (tj. kopią porozumienia, wykazem pracowników uprawnionych do świadczeń oraz pełnomocnictwem (jeśli dotyczy)) należy podpisać za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub podpisu zaufanego. Podpisana umowa oraz wniosek wraz z załącznikami stanowią integralną całość, którą należy przesłać w postaci elektronicznej do właściwego wojewódzkiego urzędu pracy.
20. Wypłata świadczeń następuje na podstawie umowy zawartej między dyrektorem wojewódzkiego urzędu pracy a przedsiębiorcą w transzach miesięcznych (ilość transz – uzależniona jest od okresu na jaki wnioskowana jest pomoc), w oparciu o złożony wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń. Przekazanie środków przez dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy następuje na rachunek przedsiębiorcy wskazany we wniosku.
21. Po otrzymaniu świadczenia zFGŚP przedsiębiorca zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia pracownikom – odprowadzając od niego należne składki oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ochrona pracownika

Przedsiębiorca, który na podstawie umowy o wypłatę świadczeń otrzymał z Funduszu środki na rzecz ochrony miejsc pracy nie może wypowiedzieć umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie lub w okresach pobierania przez pracownika świadczeń finansowanych z Funduszu oraz w okresie lub w okresach przypadających bezpośrednio po okresie lub okresach pobierania świadczeń finansowanych, nie dłużej jednak niż przez łączny okres ich pobierania (tj. max. 3 miesiące).

Obowiązki przedsiębiorcy wynikające z zawartej umowy

Przedsiębiorca, który na podstawie umowy o wypłatę świadczeń otrzymał z Funduszu środki na rzecz ochrony miejsc pracy jest obowiązany do:

• wykorzystania środków na warunkach określonych w umowie,
• niewypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie pobierania przez pracownika wynagrodzenia z dofinansowaniem z FGŚP,
• niewypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika, pracownikom objętym dofinansowaniem ze środków FGŚP, przez okres kolejnych miesięcy odpowiadający długością liczbie miesięcy dofinansowania z FGŚP,
• udokumentowania wykorzystania środków zgodnie z przeznaczeniem, w terminie do 30 dnia po otrzymaniu ostatniej transzy świadczenia,
•  udokumentowanie zatrudniania pracowników, na których otrzymał świadczenie w stosownych okresach,
• zwrotu niewykorzystanych środków w ww. terminie.

Partnerzy Społeczni apelują do Strony Rządowej o pilne uruchomienie wsparcia dla branży motoryzacyjnej, firm i przede wszystkim pracowników.